Over Suze Boschma-Berkhout

Suze Boschma-Berkhout werd geboren in Indonesië. Haar vader was secretaris-generaal van Waterstaat en Wederopbouw en later hoogleraar aan de TU in Delft. Suze Berkhout werd opgeleid tot kraamverzorgster en volgde na de Tweede Wereldoorlog een opleiding aan het Instituut voor Kunstnijverheidsonderwijs in Amsterdam – de latere Gerrit Rietveld academie. In 1954 trouwde ze met Cornelis Boschma, rijksambtenaar Monumentenzorg. Ze kregen vijf dochters en verhuisden in 1963 naar Leeuwarden, waar haar man directeur werd van het Fries Museum.

Suze werd bekend met haar grote hoeveelheid figuratieve beelden, die op veel plaatsen in Nederland verwijzen naar historische of literaire personages: Bartje, Ot en Sien, Afke’s tiental, maar ook Herman Gorter, Mata Hari, Rembrandt van Rijn en Saskia van Uylenburg. Het merendeel van de beelden staat in Friesland.

In 1968 verzocht Boschma-Berkhout, mede namens enkele collega-beeldhouwers, cultuurminister Marga Klompé om de Nederlandse auteurswet te wijzigen. Volgens haar was het auteursrecht van beeldhouwers in Nederland niet goed geregeld. Beelden als Bartje werden schaamteloos en straffeloos gekopieerd en afgebeeld op souvenirs en andere industriële producten. Het verzoek leidde niet tot een wetswijziging, maar in 1977 wel tot de oprichting van de Stichting Beeldrecht, die namens kunstenaars optrad tegen commercieel ‘misbruik’ van hun werk. Boschma-Berkhout verkocht in die tijd haar exclusieve rechten op Bartje aan een Asser sigarenwinkelier.

Suze Boschma-Berkhout exposeerde bijna niet. Van het werk dat ze voor particulieren maakte, is niets gedocumenteerd. Ze leeft vooral voort in de beelden die ze voor de openbare ruimte maakte.

Tijdens ARTZUID in 2021 stond een immense polyester Bartje; een uitvergroting van zes meter van het beeldje dat Boschma-Berkhout in 1954 maakte. In de jaren 50 en 60 stonden op veel Nederlandse schoorsteenmantels kleine replica’s.